ज्यापु हुनुमा गर्व गर्नुहुने बुद्धिबहादुर ज्यापु संग एकछिन भलाकुसारी
बुद्धिबहादुर ज्यापु कीर्तिपुर नगरपालिका वडा नं.८ निवासी अब हामी बीच रहनु भएन । गत मंसिर १ गते पाटन अस्पतालमा उपचारको क्रममा उहाँको निधन भएको हो । उहाँ शिक्षा प्रेमी, समाजसेवी हुनुहुन्छ । उहाँको बारेमा अझ बढी जान्नको लागि २०७३ असोज ५ गते बुधबार कीर्तिपुर सन्देश साप्ताहिकमा प्रकाशित उहाँको अन्तर्वार्ता यहाँ प्रस्तुत गरिएको छ –संपादक
कीर्तिपुर नगरपालिका वडा नं ९ पाँगा धोकासी टोलका समाजसेवी बुद्धिवहादुर ज्यापु आमा हरिमाया र बुवा सिंह बहादुर महर्जनका जेठा छोराको रुपमा वि.सं. २००० श्रावण १२ गते जन्मनु भएको हो । उहाँको श्रीमति मोति देवी डंगोल, एक्लो छोरा ओमप्रकाश डंगोल र छोरीहरु इन्दुलक्ष्मी महर्जन र सृजना महर्जन हुन । उहाँ कीर्तिपुर नगरपालिकाको वडा नं. ९ मा २०५४ सालको स्थानीय निर्वाचनमा नेकपा एमालेको तर्फबाट वडाध्यक्षको उम्मेदवारी दिनु भएको थियो । उहाँको छोरा ओम प्रकाश डंगोल हाल बेलायतमा बसोबास गर्नुहुन्छ —सं.
तपाईंको पारिवारिक पृष्ठभूमि थाहा भयो । अब तपाईंको शिक्षा दिक्षाको बारे केही बताउनुहोस ।
—मैले प्राथमिक शिक्षा पाँगाको जल विनायक आधार स्कूलबाट प्राप्त गरेको थिएँ । कक्षा सात सम्म यहाँ पढेपछि आठ कक्षादेखि काठमाडौंको क्षेत्रपाटीस्थित जुद्धोदय पब्लिक हाइस्कुलमा पढ्न गएँ । त्यहिंबाट २०१७ सालमा एस.एल.सी. पास गरेको थिएँ । जागिरको दौरानमा देश–विदेश घुमेर विभिन्न विषयमा तालिमहरु प्राप्त गरेको छु ।
तपाईंको पेशा प्रवेश, पेशा र शिक्षा सम्बन्धि केही जानकारी दिनुहोस ः
—पाँगाका मानिसहरु पाँगादेखि हिंडेर या डेरामा बसेर पढ्न नपरोस भनि वि.सं. २०१९सालमा पाँगामा जनसेवा प्रौढ हाइस्कुल खुल्यो । त्यतिबेला म आई.ए.को फाइनल जाँच दिएर बसेको थिएँ । मोहनलाल डंगोल, हरि महर्जन, नन्दबहादुर महर्जन, अर्जुन महर्जन र शुकराम दाइ मिलेर जनसेवा प्रौढ हाईस्कुल खोल्यौं । त्यस स्कुलमा मा शिक्षक भै २०२७ साल कार्तिक मसान्तसम्म काम गरेको थिएँ । सो स्कुललाई गति दिन सो अवधिमा मैले गरेको मेरो जीवनको कठिन र चुनौतिपूर्ण काम रह्यो । सो अवधिमा वि.सं.२०२६ सालदेखि २०२७ साल कार्तिक सम्म सो स्कुलमा प्रधानाध्यापकको जिम्मेवारी सम्हालेको थिएँ । त्यसपछि वि.सं.२०४०/०४१ देखि २०४३/०४४ सालसम्म विद्यालय व्यवस्थापन समितिको अध्यक्ष पनि भएको थिएँ । हालजनसेवा उच्च मा.वि.मा विद्यार्थीहरुको लागि विभिन्न पुरस्कारको दाताहरु छन । तर शिक्षकहरुको हौसला बढाउन र राम्रो काम गर्नेलाई पुरस्कृत गर्ने कुनै व्यवस्था थिएन । त्यसैले मैले २०६५ सालदेखि जनसेवा उच्च मा.वि.मा उत्कृष्ट शिक्षकको लागि तहगत पुरस्कारको व्यवस्था गरिदिएँ । तहगत भन्नाले इसिडि, प्राथमिक तह, निम्न माध्यमिक तह र माध्यमिक तह गरी ४ वटै तहका एक एक जना शिक्षकलाई पुरस्कार दिने व्यवस्था गरिदिएँ । बीबीएस पढाउन जनाधार सामुदायिक क्याम्पस खोल्दा म पनि संस्थापक सदस्य मध्ये एक हुँ । हाल जनसेवा उच्च मा.वि. यस स्थितिमा पुगेको देख्दा मलाई गर्वको अनुभूत भैराखेको छ । सहयोगी साथीभाइहरुमा आभार प्रकट गर्दछु ।
तपाईले के कस्तो सामाजिक सेवा गर्नुभएको छ ?
तपाईंको राजनीतिक संलग्नता कुन पार्टीसँग छ ?
—वि.सं.२००६ सालदेखि नै बामपंथी नेताहरु मेरो घरमा आवत जावत थियो । मेरा पुर्वजहरु किसान संघमा लागेको हुँदा ममा सोही छाप लागेकोले म बामपंथी विचारधारालाई समर्थन गर्थें । देशमा बहुदलीय व्यवस्था आएपछि म नेकपा एमालेमा आवद्ध भएँ । २०५४ सालको स्थानीय निर्वाचनमा ने.क.पा. एमालेको टिकटबाट कीर्तिपुर नगरपालिका वडा नं.९ को वडाध्यक्षमा चुनाव लडेको थिएँ । हालसम्म नेकपा एमालेमै आवद्ध छु । खासमा म आपूmलाई प्रजातान्त्रिक समाजवादीको रुपमा चिनाउन रुचाउँछु ।
तपाईंले आफ्नो नामको पछाडि ज्यापु राख्नाको कारण के होला ? ः
—हामी सानो छँदा ज्यापुहरु त्यति पढेलेखेका थिएन । त्यतिबेला ज्यापु भनेपछि साहै्र हेला गथ्र्यो । ज्यापुहरु अशिक्षित, असभ्य भन्ने ठान्थ्यो । अलिकति पढेलेखेकाहरु डंगोल, सिंह, सुवाल भनेर लेख्थे । म एसएलसी जाँच दिने भएपछि ज्यापुले पढ्न सक्छ भनेर ज्यापु जातीको पहिचान दिन र समाजमा सशक्त रुपले स्थापित गराउन, नाम प्रतिष्ठा कमाई प्रेरणाको स्रोत बन्ने उच्च आकांक्षाले गर्दा मैले ज्यापु लेखें । त्यही ज्यापु लेखेको कारण उच्च शिक्षा हासिल गर्न मलाई प्रेरणा पनि दियो ।
ज्यापु जात राख्दा कुनै किसिमको अप्ठेरो महसुस गर्नु भएको छ ?
—सुरु सुरुमा अलि हिनताबोध भएको थियो । त्यो पनि नेवार समुदायमध्ये बाटै हेलाको भाव सुनिन्थ्यो । तर समाजका स्थापित, विद्वान, प्रतिष्ठित व्यक्तिहरुबाट प्रशंसा बढी पाएको छु । आफ्नो कार्यालय भित्र बाहिर खटिंदा इज्जत तथा सद्भाव बढी आर्जन गरेको छु । ज्यापुको छोरा भएर पनि उच्च शिक्षा हासिल गरेको र नोकरीमा पनि बाणिज्य बैंकको क्षेत्रिय प्रवन्धक भएर काम गर्न पाउँदा आपूmलाई गर्व महसुस भयो । मलाई लाग्छ जहाँ जहाँ म खटेर गएँ, त्यो ठाउँमा ज्यापुको इज्जत बढेको अनुभुती गरेको छु ।
तपाईं यु.के पनि घुमेर आउनु भयो । त्यहाँ नेवारहरुको स्थिति कस्तो पाउनुभयो ?
युकेमा खासगरी लन्डनमा नेवारहरुले आफ्नो पहिचान कायम राखेको देखेको छु । त्यहाँका नेवारहरु समय समयमा एकै ठाउँमा भेला भै आफ्ना संस्कृति तथा पहिचान झल्किने विविध खाले कार्यक्रमहरु गर्दै आइरहेका छन् । हरेक साल तिहारमा म्हपुजाको दिन विविध कार्यक्रम गरी नेपाल सम्वतको नयाँ वर्ष मनाउँछन् । त्यसदिन कुनै रेष्टुराँ वा हलमा नेवारी परम्परा अनुसार आकर्षक मण्डप बनाएर सजिसजाउ भई सामुहिक म्हपुजा गर्ने विशिष्ट चलन पनि त्यहाँ पाइन्छ । आफ्ना संस्कृतिको पहिचान स्वरुप योमरी पुन्हीका दिन पनि सबै मिलेर विशिष्ट मौलिक परिकारको रुपमा सामुहिक योमरी बनाई अन्य परिकारको साथमा खानपिन गरी आपसमा रमाउने गरेको पाइन्छ । यसरी नेवारहरुको सुन्दरतम मैत्री तथा सद्भाव झल्काउने परंपरा रही आएको देखिन्छ ।
पाँगाको हिजो र आजको अवस्थामा कतिको भिन्नता पाउनु भएको छ ?
राजनैतिक चेतना, व्यक्तिको शिक्षा तथा आर्थिक क्षेत्रमा राम्रो प्रगति भएको छ । हाम्रो पालामा पढेलेखेका औंलामा गन्न सकिन्थ्यो । अहिले सबैले उच्च शिक्षा हासिल गर्न थालेका छन् । यो साहै्र राम्रो पक्ष हो । मानिसहरुको रहन सहनमा धेरै परिवर्तन आएको छ । तर व्यक्तिवादी सोच र स्वार्थीपना हावि हुँदै गएको देखिन्छ । व्यक्तिमा असन्तोष बढी देखिन्छ । समाजमा गुटवन्दी भावना बढ्दो छ ।
हाल देशको राजनीति प्रति तपाईं सन्तुष्ट हुनुहुन्छ ?
विक्रम संवत २०६२/०६३ को आन्दोलन पछि लोकतान्त्रिक गणतन्त्र आएपछि देशको विकाशमा गति लिने अपेक्षा थियो । तर यहाँ राजनेताको अभाव खट्कियो, सत्ता र भागबण्डाको राजनीति मौलाएको, समानुपातिक सभासदको व्यवस्था आदिले देशमा सरकारको अस्थिरता छ । जुन देशको विकाशमा चुनौति बनेर खडा भएको छ । यस्तो स्थितिमा कोही सन्तुष्ट हुन सक्ला र ? विचारणीय छ ।
No comments:
Post a Comment